Cryptocurrency Wallets
Günümüzde hemen hemen herkesi bankada bir hesabı bulunuyor. Birikimlerimizi bankalarda değerlendiriyor veya saklıyoruz. Dilediğimizde para yatırabiliyor ve çekebiliyoruz.
Aslında kripto para cüzdanları da birer banka hesabı gibi düşünülebilir. Dilediğinizde hesabınıza yatırabilir, bir başkasına gönderebilir, hesabınızdan çekebilir veya hesabınızda saklayabilirsiniz ve de en önemlisi bunu banka gibi bir aracı ,merkeziyetçi (centralized) bir yapı olmadan yapabilirsiniz.
Bu noktada kripto paralarımızı sıcak ve soğuk depo olarak adlandırılan dijital cüzdanlarda saklamamız gerekebiliyor.
Sıcak Cüzdanlar ve Soğuk Depolama
(Hot Wallets & Cold Storage)
Cüzdan çeşidinin çok olmasına rağmen bunları iki ana grupta toplamak mümkündür. Sıcak/ veya soğuk depolama ya da cüzdanda saklama. Bir bakıma çevirimiçi ve çevrimdışı cüzdanlar olarak iki guruba da ayırabiliriz. Sıcak denmesinin sebebi cüzdanların doğrudan internete bağlı olmasından kaynaklanmakta, yani çevirimiçi olması durumu. Diğer yandan “soğuk” sözcüğü çevrimdışı olma(internete bağlı olmama/offline) durumunu ifa eder.
Bilakis soğuk depolar yüksek miktarda #Bitcoin tutmak için idealdir. Bu nedenle uzun vadeli yatırım yapmak istiyorsanız, bunları donanım cüzdanlarında tutmak çok daha mantıklı olacaktır. Soğuk depolama kripto paralarımızın çevrimdışı/offline tutulması anlamına gelir.
Kripto dünyasındaki yatırımlarımızı saklamanın belki de en güvenli yolu budur diyebiliriz. Çevrimdışı olduğundan bilgisayar korsanlarının ve kötü maksatlı yazılımların/virüslerin ulaşması gibi bir durum da söz konusu değildir. Fiziksel cüzdanlar ve donanımsal cüzdanlar bu grubun içine girer.
Sıcak cüzdanlar ise gündelik olarak sıklıkla kullandığınız varlıklarınız için daha uygun ve pratiktir. Eğer sık erişim istiyorsanız ve düzenli olarak al-sat işlemleri yapacaksanız sıcak depolar sizin için çok daha kullanışlı olacaktır.
Sıcak cüzdanlar soğuk depoların aksine 7/24 internet üzerindeki sunuculara bağlıdır. E bu durumda haliyle soğu depolamaya nazaran bir risk oluşturmaktadır. Sıcak cüzdanlara erişmek için size verilen private key/özel anahtarınız da bu sunucularda saklanır. Sıcak cüzdan, her zaman dijital para akışını sağlar.
Bununla birlikte kritpo borsaları günlük alım satım yapabileceğimiz platformlardır. Bu borsalar günlük belirli bir miktarda kripto paralarınızı çekmenize izin vermektedir. Yine bu borsaların kendilerine ait soğuk depoları bulunmaktadır; fakat likitide/para/koin akışı için belirli miktar kripto parayı sıcak cüzdanlarda tutmak durumunda ve hatta zorundadırlar.
Not: Bir bankanın kasasında belli bir miktar likidite rezervi olmak zorundadır. Keza ilgili bankanın müşterilerinin istedikleri zamanda fonlarına erişebilmeleri için nakit rezervi olmazsa olmazdır.Kağıt Cüzdanlar
(Paper Wallets)
Kripto para hesabınızın yazıcı vasıtasıyla basit kağıda aktarılmasıyla oluşturulur. QR kodu yani barkodu, özel anahtar (private key) ve açık anahtar (public key) içerir.
Aslında bu fiziksel bir cüzdandır. Özel anahtarlara internet yoluyla erişim olamayacağından gayet güvenlidir. Kullanım maliyeti çok düşüktür. Fakat kağıt olduğundan dolayı ıslanması veya yanması gibi durumlarda yok olabilir ve hatta çalınabilirler de.
Donanım Cüzdanları
(Hardware Wallets)
Donanım cüzdanları kağıt cüzdanlara göre çok daha işlevsel ve güvenlidir, fakat daha maliyetlidir. Özel anahtarlar dijital olarak USB sürücüsünde saklanır. Büyük miktarda veya uzun vade yatırım yapmayı amaçlayan yatırımcılar için uygundur. Ledger, Trezor vb. donanım cüzdanlar buna örnektir.
Masaüstü Cüzdanları
(Desktop Wallets)
Dizüstü ve kişisel bilgisayarlarınıza indirebilir ve kullanabilirsiniz. Bilgisayar internete bağlı olmasa bile kolaylıkla erişebilirsiniz. Farklı işletim sistemleri (Windows, Mac OS ve diğerleri) için de kullanılabilir.
Mobil Cüzdanlar
(Mobile Wallets)
Herkesin elinin altında, rahatlıkla ulaşabileceği, Android ve iOS’larda kullanılabilen uygulamalardır. (Blockchain bu uygulamalara örnek olarak verilebilir). Bu tip cüzdanların en kullanışlı özelliği QR kodlarıdır. Anında ödeme, Bitcoin gönderme ve alma imkanı sağlar.
Web Tabanlı Cüzdanlar
(Online Web Wallets)
Bu cüzdanlar ise üçüncü şahıs cüzdan servis şirketleri tarafından sağlanır. Bu platformlardaki cüzdanlara yalnızca internet bağlantısı üzerinden erişilebilir.Özellikle bu cüzdanlarda yüklü miktarda koin,token tutulması tavsiye edilmez. (Myetherwallet, Metamask vb.'leri merkeziyetsiz web tabanlı cüzdanlara örnek olarak gösterilebilir.)
Sonuç olarak her cüzdan kendi içerisinde olumlu ve olumsuz özellikler barındırabilmektedir. Fakat bu noktada özellikle fiziksel cüzdanlarda özel anahtarların kontrolü de tamamen sizin elinizde olacağından, riski de minimuma indirmiş oluyorsunuz.
Tekrar vurgulamakta fayda var. Şayet uzun vadeli bir yatırım düşünüyorsanız donanım cüzdanı edinmeniz çok önemli. Günlük al-sat işlemleri yapmak istediğinizde dilediğiniz miktarda bitcoin veya altcoini borsalara aktarabilir ve işlemlerinizi yapabilirsiniz. Kazançlarınızı veya birikimlerinizi fiziksel cüzdanınıza aktarabilir ve de saklayabilirsiniz.
Elbette risk alıp almamak hususunda karar sizin olacaktır. Fakat her zaman tedbiri elden bırakmamak gerekli.
Pruvanız neta, rüzgarınız kolayınıza olsun.
Taşkın AKGÜL
Comments